مراحل ساخت عطر

آیا تا به حال به این فکر کرده اید که “عطر چگونه ساخته می شود؟” فرآیند ایجاد یک عطر شامل ترکیبی از هنر و علم است و موضوعی جذاب برای هر علاقه مند به دنیای عطراست. در این مقاله، روش‌ها و مواد مختلفی که برای خلق یک عطر استفاده می‌شود، و همچنین تاریخچه و اهمیت فرهنگی این هنر دوست داشتنی را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید تا در دنیای عطرها غوطه ور شویم و رازهای ساخت عطر را کشف کنیم.
قرن هاست که از عطرها استفاده می شود
استفاده از عطر، به عنوان یک رسم قدیمی و جهانی در تمام طول تاریخ زندگی انسان وجود داشته است. استفاده از روغن‌ها و عطرهای طبیعی، در سرزمین شرقی و خاورمیانه،همچنین در دوره‌های باستانی یونان و روم بسیارمورد استفاده قرار می‌گرفت.در زمان های قدیم، انسان ها برای تولید عطرخوشبو از رایحه های طبیعت استفاده می کردند. آنها با جمع آوری گیاهان، میوه ها، روغن ها و دیگر مواد طبیعی که دارای رایحه خاصی بودند، سعی در تولید عطرهایی می کردند که هم بوی خاص و خوشبویی داشته باشند و هم به عنوان علاج برخی بیماری ها و درمان برخی اختلالات روانی مورد استفاده قرار می گرفتند.

این رسم در دوران حاضر نیز ادامه داراست، زیرا استفاده از عطر به عنوان یک ابزار زیبایی و مراقبت از خود، همچنان بسیار رایج است. با پیشرفت صنعت عطرسازی و تکنولوژی، نوع و شکل عطرها تغییر کرده است و جدیدترین روش‌ها برای ساخت عطرهای متنوع و با کیفیت ارائه شده است.عطرهای امروزی اغلب شامل ترکیبی از مواد شیمیایی و طبیعی هستند و با توجه به نوع عطر و سلیقه‌ی هر شخص، می‌توانند رایحه‌های متفاوتی داشته باشند. همچنین، عطرها به صورت اسپری، کرم، روغن و … در دسترس هستند و افراد می‌توانند با توجه به نوع پوست و نوع فعالیت‌های روزانه‌ی خود،محصول مورد نیاز خود را انتخاب کنند.
برای اینکه درک بهتری از نحوه ساخت عطر به شما بدهیم، ابتدا فرآیندهای استفاده شده در طول تاریخ را توضیح خواهیم داد. ما همچنین در مورد تولید عطردردنیای مدرن امروزه نیز بحث خواهیم کرد. شاید تعجب کنید که چقدر برای ساخت عطر مورد علاقه تان زحمت کشیده شده است!

عطر در دوره‌های باستانی :
تاریخچه عطرسازی به دوران باستان بازمی‌گردد و مصریان با استفاده از مواد طبیعی مانند گل‌ها و روغن‌های اساسی، عطر خود را تهیه می‌کردند. در دوران رنسانس، عطر به عنوان یک روش برای پاکسازی و بهبود حالت جسمی استفاده می‌شد. در قرون وسطی، عطر سازی به عنوان یک صنعت محبوب مورد توجه قرار گرفت و عطرها برای استفاده شخصی وهمچنین در صنایع مختلف ودر مراسم‌های مذهبی مورد استفاده قرار میگزفتند.

-عطر در دوران باستان به صورت مشابه با ساخت عطر در دوران حال نبوده است و از روش‌های مختلفی برای تولید عطر استفاده می‌شده است. یکی از روش‌های شناخته شده برای ساخت عطر در دوران باستان، استفاده از عصاره‌های گیاهی بوده است که به روش بخاربردازی تولید می‌شدند. در این روش، گیاهان خشک شده در دیگی قرار می‌گرفتند و با اعمال حرارت، بخار آنها جمع‌آوری می‌شد و در یک قطعه پارچه جذب می‌شد. سپس این پارچه با حلالی مانند روغن، الکل یا آب مخلوط می‌شد تا عطر تهیه شود.
-روش دیگری که در دوران باستان برای تولید عطر مورد استفاده قرار می‌گرفت، استفاده از روغن‌ها و عصاره‌های حیوانی بود. مثلاً روغن‌های پستانداران مانند گاو و خرگوش و عصاره‌های حشرات مانند پودر کرم شاه‌پسند و عرق خوشبویی بودند که در ترکیب با هم به عطرهای خاصی تبدیل می‌شدند.
به طور کلی، روش‌های ساخت عطر در دوران باستان بسیار ساده و ابتدایی بودند و با استفاده از منابع طبیعی در دسترس مثل گیاهان، حیوانات و مواد معدنی تولید می‌شدند.
اما در دوران صنعتی نوین، عطر سازی به یک صنعت بین‌المللی تبدیل شده است و تکنولوژی پیشرفته و روش‌های جدید در تولید عطر و ادکلن مورد استفاده قرار گرفته‌اند. امروزه، عطر سازی به یک هنر اساسی در صنعت بهداشتی تبدیل شده است و نوآوری‌ها در ترکیبات بویایی و دستیابی به روایح بیشتر و منحصر به فرد، در تولید عطر و ادکلن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فرآیند تولید عطر:
تولید عطر فرآیندی پیچیده است که شامل چندین مرحله مختلف است. ابتدا برای ساخت عطر، مواد اولیه مانند روغن‌های اسانسی و الکل جمع آوری می‌شود. در مرحله بعد، مواد ترکیب می‌شوند تا رایحه مورد نظر حاصل شود وبعد کنترل کیفیت میشوند. تقریباً مانند یک شراب خوب، کار و زمان زیادی صرف تولید یک عطر می شود. نکته جالب توجه این است که بسیاری از روش های مربوط به دوران باستان امروزه توسط برندهای محبوب عطر استفاده می شود.

مواد مورد استفاده در ساخت عطر:
مواد مورد استفاده در ساخت عطرها بسیار متنوع هستند و می‌توانند شامل مواد طبیعی مانند گیاهان، میوه‌ها، چوب‌ها و حتی ترشحات حیوانات باشند. همچنین می‌توان از منابع دیگری مانند الکل، زغال سنگ، قطران و مواد پتروشیمی برای تولید روغن عطر استفاده کرد.
برای تولید عطرهایی که در طبیعت وجود ندارند یا اسانس تولید نمی‌کنند، از مواد شیمیایی مصنوعی برای تقلید رایحه استفاده می‌شود. این مواد شامل ترکیبات آروماتیک و اسانس‌های سنتزی است که به وسیله شرکت‌های صنعتی تولید می‌شوند.
همچنین، برای پایداری رایحه در عطرها از موادی مانند گلیسیرین، پروپیلن گلیکول و الکلهای گوناگون استفاده می‌شود. برای حفظ طولانی مدت عطر نیز از موادی مانند آنتی‌اکسیدان‌ها، پایدارسازها و نگهدارنده‌ها استفاده می‌شود.
در کل، ترکیبات استفاده شده در تولید عطرها به دلیل حساسیت و تأثیرات جانبی ناشی از استفاده‌ی طولانی مدت، باید به دقت انتخاب شوند. به همین دلیل، شرکت‌های تولید عطر به صورت دائم در تلاش هستند تا ترکیبات بهینه را پیدا کنند تا عطرهای با کیفیتی تولید شود.
در صنعت عطرسازی، بسیاری از ترکیبات طبیعی برای تولید عطرهای مختلف به‌کار می‌روند.برخی از ترکیبات طبیعی رایج در ساخت عطر عبارتند از:

1. روغن‌های عطری: به‌عنوان مثال روغن‌های گلاب، گل رز، لیمو، نعناع و…
2. عصاره‌های گیاهی: مانند اسطوخودوس، بنفشه، فلفل سیاه، دارچین، زنجبیل و…
3. اسانس‌ها: اسانس‌های پرتقال، لیمو، گل‌های مختلف مانند گل یاس و گل گاوزبان، چوب صندل و فلفل سیاه.
4. روایح میوه‌ای: به‌طور مثال روایح میوه‌هایی مانند سیب، گلابی، هلو و…
5. مواد معدنی: به‌عنوان مثال سولفات روی و سولفات منیزیم.
6. عناصر غذایی: به‌عنوان مثال عصاره خردل، عصاره گردو و…
7. ترکیبات دیگر: مانند عسل، ژل آلوئه ورا، گلیسرین و الکل.
8. اسطوخودوس، بنفشه، فلفل سیاه، دارچین، زنجبیل وگلبرگ‌های رز، چوب صندل، یاسمن، وانیل و سیترون..
   توجه داشته باشید که این فقط چند مثال از ترکیبات طبیعی هستند و هنوز تعداد بسیاری از این ترکیبات وجود دارد که در تولید عطر و ادکلن به‌کار می‌روند.
   برخی ازترکیبات مصنوعی در ساخت عطر عبارتند از:

1. آلدئیدهای آلیفاتیک: این ترکیبات به‌طور کلی برای انعطاف‌پذیری بیشتر و درخشندگی عطرها به‌کار می‌روند.
2. ایزو ای سوپر: یک ترکیب مصنوعی که به‌طور عمده در تولید رایحه لیمویی به‌کار می‌روند.
3. کالون: این ترکیب در بسیاری از عطرهای مردانه استفاده می‌شود و باعث ایجاد حس شادابی و پتانسیل افزایش تاثیر عطر می‌شود.
4. عنبر (تکثیر مصنوعی): این ترکیب به‌عنوان یکی از ترکیبات پایه در عطرسازی به‌کار می‌روند و عطرهای چوبی و شرقی بسیاری از آن استفاده می‌کنند.
5. هدیونه: یک ترکیب مصنوعی که عطرهای شاداب و تازه با آن تولید می‌شوند.
6. ایندول: این ترکیب به‌عنوان یک ترکیب پایه در عطرسازی استفاده می‌شود و به‌طور کلی در تولید رایحه‌های گلی، چوبی و صندلی به‌کار می‌روند.
7. مشک (تکثیر مصنوعی): یکی از ترکیبات پایه در عطرسازی که برای تولید عطرهای شرقی و گرم به‌کار می‌روند.
8. Lily of the Valley (تکثیر مصنوعی): یک ترکیب مصنوعی که به‌طور عمده در تولید عطرهای گلی به‌کار می‌روند.

روش های استخراج:
مواد طبیعی باید روغن آنها استخراج شود تا عطر یا ادکلن ایجاد شود. استخراج اسانس را می توان به روش های مختلفی انجام داد: روغن ها را می توان از طریق استخراج با حلال، تقطیر با بخار، بیان، پر کردن (فرآیندی که روغن ها را فشرده می کند) یا خیساندن به دست آورد.
برخی از روش‌های مختلف استخراج عطر، چه باستانی و چه مدرن، را مورد بررسی قرار میدهیم. ممکن است برخی از روش‌ها را بتوانید در خانه انجام دهید، اما برخی دیگر به دلیل فرایند پیچیده و تنوع ای که دارند را باید متخصصان سپرد.

استخراج با حلال:
در واقع، استخراج با حلال یکی از متد های پرکاربرد برای استخراج اسانس از گیاهان است. در این روش، گیاهان خرد شده در طبل‌های بزرگ قرار می‌گیرند و سپس به طور مداوم با حلالی مانند اتر نفتی، بنزن، اتانول یا متانول پوشانده می‌شوند تا اسانس‌های محتوی در گیاهان با حلال مخلوط شود.
در اثر پوشاندن گیاهان با حلال، اسانس‌های محتوی در گیاهان جدا می‌شوند و در حلال حل می‌شوند. سپس با فیلتر کردن حلال، از اسانس جدا می‌شود و حلال از بین می‌رود. در نهایت، با بخارکردن حلال، اسانس خالص به دست می‌آید.
ماده مومی شکلی که اشاره گردید، ممکن است شامل روغن‌های مختلفی باشد و در صورت نیاز به استخراج روغن‌های موجود در آن، می‌توان از روش‌های دیگری مثل بیان و یا پرکردن استفاده کرد.
سپس این ماده در الکل اتیلیک قرار می گیرد. روغن در الکل حل می شود و سپس آن را می سوزانند و یک روغن عطر بسیار غلیظ باقی می گذارد

تقطیر بخار:
در روش تقطیر با بخار، مواد طبیعی در داخل یک دستگاه بخار قرار می‌گیرند. سپس از طریق اعمال حرارت و بخار به آنها، اسانس‌های محتوی در بخار جمع می‌شوند. سپس ماده حاصل از لوله ها عبور داده می شود و در آنجا خنک می شود و سپس به مایع تبدیل می شود
در این روش، برای اجرای مناسب پروسه تقطیر، یک بخاری خاص به نام “تقطیرگر” بکار می‌رود. در واقع، تقطیرگر علاوه بر ایجاد بخار، برای جمع آوردن بخار تبخیر شده، دارای یک لوله خنک کننده است که بخار تبخیر شده را از طریق آن می‌گذراند تا خنک شود و به صورت مایع به دست آید.
این روش عمدتاً برای استخراج اسانس‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که دارای نقطه جوش بالا هستند و به آسانی با حلال‌هایی مانند الکل قابل استخراج نیستند. در این روش، معمولاً از آب یا بخار آب جهت تبخیر و استخراج اسانس استفاده می‌شود.

روش بیان:
در روش بیان، مواد طبیعی با یک روغن چرب مثل روغن زیتون به مدت زمانی در تماس قرار می‌گیرند که اسانس‌های آنها در روغن حل شود. در واقع دمای پایین روغن چرب، باعث استخراج اسانس‌های محتوی در مواد طبیعی می‌شود.
سپس با فیلتر کردن روغن، اسانس جدا می‌شود. در این روش، روغن به عنوان حلال بکار می‌رود و با توجه به نوع مواد طبیعی و روغن مصرفی، می‌توان به راحتی اسانس های مختلف را استخراج کرد.
روش بیان به دلیل سادگی و امکان انجام در منزل، برای استخراج اسانس از برخی مواد طبیعی مثل زعفران، دارچین، وانیل و … استفاده می‌شود. اما، درصورتی که مواد طبیعی دارای روغن چرب متعددی باشند، استفاده از روش بیان ممکن است به دلیل زمان بر بودن و عدم مطابقت با شرایط خاص تمایلات مصرف کننده، مناسب نباشد.
اصطلاح:
به عنوان یکی از قدیمی ترین اشکال استخراج، روش بیان بسیار ساده است. این فرآیند که اغلب برای استخراج روغن مرکبات استفاده می شود، شامل فشار دادن گیاه به صورت مکانیکی یا دستی است تا زمانی که همه روغن ها استخراج شوند.
جذب کردن:
در فرآیند پر کردن، ورقه‌های شیشه‌ای بزرگ با گریس پوشانده می‌شوند و گل‌ها یا سایر مواد گیاهی روی آن‌ها پخش می‌شوند. سپس ورق های شیشه ای در طبقات بین قاب های چوبی قرار می گیرند. سپس گل ها را با دست جابه جا می کنند و تا زمانی که گریس قادر به جذب عطر باشد، جایگزین می شوند.
در روش پر کردن، مواد طبیعی در داخل یک محفظه با قابلیت تحمل فشار قرار می‌گیرند. سپس با اعمال فشار بالا به آنها، اسانس‌های موجود در مواد طبیعی فشرده تر می‌شوند و جمع می‌شوند. در واقع، فشار قوی باعث استخراج اسانس‌های محتوی در مواد طبیعی می‌شود.
در مرحله بعد، با خارج کردن فشار از داخل محفظه، اسانس به صورت مایع از مواد طبیعی جدا می‌شود. این روش معمولاً برای استخراج اسانس‌هایی که دارای نقطه جوش نسبتاً بالا هستند و با استفاده از روش‌های دیگری مثل استخراج با حلال و بیان به راحتی قابل استخراج نیستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این روش عمدتاً در صنایعی مانند تولید عطر و ادکلن، کوسه‌گیری و صنایع مختلف دارویی برای استخراج اسانس‌های مورد نیاز استفاده می‌شود.
خیساندن:
خیساندن یک روش استخراج مواد طبیعی است که در آن، مواد مورد نظر در حلالی مانند آب یا الکل خیسانده می‌شوند تا اسانس‌های آنها جدا شوند. سپس با فیلتر کردن حلال، اسانس‌های مورد نظر جدا می‌شوند و پس از برداشتن حلال، اسانس خالص به دست می‌آید. این روش اغلب برای استخراج عصاره‌های گیاهی، روغن‌های اساسی و همچنین برخی مواد شیمیایی استفاده می‌شود.
فرآیند خیساندن شبیه به Enfleurage است، اما از چربی های گرم شده برای جذب عطر به جای گریس استفاده می شود. سپس چربی ها باید در الکل حل شوند تا روغن های ضروری بدست آید